Tarım Bakanlığı’na bağlı Orman Dairesi’nin bu yıl istihdam ettiği mevsimlik işçiler, ayda 360 saat çalıştırıldıklarını belirterek, bu duruma bir son verilmesini istedi.
Bu yıl her zamankinden 60 işçi daha az istihdam edildiği için işçiler “bir gün çalışıp iki gün boş kalmak” yerine “bir gün boş kalıyor bir gün çalıştırılıyor”. Bu çalışma düzeni de çalışanların 360 saat çalışmasına neden oluyor.
İzin hakları, sağlık izini hakları bulunmadığını, kendilerine fazla çalıştıkları günler için ek mesai de ödenmediğini belirten işçiler, köle gibi çalıştırılmaktan bıktıklarını söyledi.
Hiçbir haktan yararlanamadıkları için hasta olup işe gidemedikleri zaman kendilerinden kesinti yapıldığını anlatan işçiler, İş Yasası’na göre özel sektörde veya devlet kadrolarındaki çalışan kişilerin ayda 160 saatin üzerinde çalıştırılamayacağını, çalıştırılırsa da onlara ek mesai ödenmesi gerektiğini anımsattı.
Amaçlarının ek mesai almak olmadığını, ortada yasalara aykırı bir durum olduğunu ifade ederek, “60 kişi daha istihdam yapılsın, ortadaki anormal duruma son verilsin” dedi.
Mevsimlik işçiler, ayda 360 saat çalıştırılmaları konusunda hem Tarım Bakanlığı’na hem de Çalışma Bakanlığı’na şikâyette bulunduklarını ama bir sonuç alamadıklarını vurguladı.
“Ali Baturay ile Markaj” programına konuk olan ve çalışma yaşamına yönelik özel ilgisiyle bilinen CTP Milletvekili Devrim Barçın, bu konuda mevsimlik işçilerin programda yönelttiği soruya cevap vererek, devletin mevsimlik işçileri ayda 360 saat çalıştırmasının ve ek mesai ödememesinin suç olduğunu söyledi.
“İşçiye hakkını vermemek hapislik gerektirir”
Devrim Barçın, hangi statüde olursa olsun kişilerin yasanın emrettiği saat kadar çalıştırılması gerektiğini, daha fazla çalıştırılacaksa da bedelinin ödenmesi gerektiğini vurguladı.
Devletin söz konusu fazla saatleri ödememek için, yaptığı hizmet akdini gösterebileceğini belirten Barçın, “Ancak bunu söyleyemez, böyle yaparsa devlet suç işler. Devlet adına imza atan kişiler suç işler. Bizim İş Yasamız; ‘İş Yasası’nın amir hükmü olan izin hakları, ek mesai hakları, çalışma saatleri haklarına, şu, şu, şunlara aykırı sözleşme yapan suç işler ve orada asgari ücretin şu kadarı ceza öder veya hapse gider’ der. O sözleşmelerin geçersiz olduğunu, iş yasasının uygulanacağını söyler” dedi.
Devrim Barçın, konu ile ilgili olarak şöyle konuştu: “Birinci tavsiyem; kesinlikle gidip Çalışma Dairesi’ne İş Yasası’na aykırı çalıştırıldıklarını ihbar etsinler. Hakları nedir? Özel sektör olsun, devlet çalışanı olsun; şudur hakları; İş Yasası’na göre, bir kişi hafta içi hafta sonu fark etmez, haftalık 40 saatten fazla çalıştırılamaz. Çalışma saati günlük 8 saattir. Bayramlar, resmi tatiller, hafta sonları hariç. Dolayısıyla düz gidelim bir haftada hiç resmi tatil yok gibi düşünelim. Bir ay, dört haftada çalışma saati toplam 160 saat olur. Bu Orman Dairesi mevsimlik işçileri gibi, 160 saatin üzerinde, örneğin 360 saat çalıştıracaksanız hafta sonları bire bir buçuk, hafta içi bir nokta bir, aldığı günlük ücretin katı olarak da ek mesai ödemek zorundasınız. Yetmez, ‘24 saat işleyip 24 saat boş kalması’, vardiya rotasyon ve düzensiz mesaiye girer ve İş Yasası der ki; brüt maaşına yüzde 15’i de tahsisat almak zorundadır. Bu haklara aykırı yani İş Yasası’na aykırı sözleşme imzalamak hapislik öngörür. Devlet taşeron işçilerine aykırı da maaş ödedi, o yüzden mecliste ‘yargılanacaksınız’ diyorum. Fark etmez, özelde veya kamuda, işveren işverendir, kamuda devlet adına o sözleşmeye imza atan bürokrat, bakan sorumludur. Büzük bir suçtur aslında.”
“Haksızlığa uğradığınızı kayıt altına alın, hakkınızı arayın”
Çalışma Bakanlığının bu duruma el atması gerektiğini belirten Barçın, tüm işçilere şu tavsiyelerde de bulundu:
“Bir de şu tavsiyede bulunayım işçi dostlarımıza. Lütfen izin haklarının kullanımı, sözleşme örnekleri, fazla çalıştıklarını kayıt altına alacak bir düzenleme olsun. Mutlaka bunlara sahip olsunlar. Şimdi çekinebilirler ama ellerinde belgeleri, kanıtları varsa beş yıl sonra da olsa bunları gidip şikâyet ederek, hakkına sahip olurlar. Önce Çalışma Dairesi’ne giderler, onun ihbarı üzerine Çalışma Dairesi çalışanlar için mahkemeye gider. Burada sonuç alamazlarsa ki alacaklarını düşünüyorum, ellerindeki belgelerle yargıya başvurabilirler.
Rica ediyorum özel sektör olsun, devlet çalışanı olsun, az önce anlattığım sisteme göre çalıştırılan kişiler hakkını arasın. Şu anda ekmek gailesi nedeniyle gidip şikâyet etmekten korkan emekçiler olduğunu biliyorum. Bu nedenle lütfen, bu ‘cumartesi çalıştırmadır’, ‘8 saatin üzerinde çalıştırmadır’, ‘izinlerin doğru kullanmamasıdır’, ‘maaşları üzerinden yatırım yapılmadığıdır’, tüm bunları kanıtlayacak belgelere sahip olsunlar. Her işveren, işçisine bordro vermek zorundadır. Yazar kendine bir kâğıt, ‘sen bu kadar maaş alın’ diye olmaz. Çalışanın o bordroyu isteme hakkı vardır. Gerçek maaşın üzerinden yatırım yapılmadığı için kişilerin emekliliğinde mağdur olmasının, düşük maaş almasının nedeni de budur. Şu anda acısı yaşanıyor, çünkü emekli maaşları asgari ücretin altında kaldı.”
